Η ενσώματη μάθηση αποτελεί μία εκπαιδευτική μέθοδο, η οποία ολοένα και   κερδίζει έδαφος στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Χαρακτηρίζεται ως μία κιναισθητική διδασκαλία με κυρίαρχα στοιχεία την αναπαραγωγή κινήσεων και χειρονομιών καθώς και τη συναισθηματική εμπλοκή. Ο μαθητής αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, όπου στοιχεία της προσωπικότητάς του, αισθήσεις, σκέψεις και συναισθήματα πρωταγωνιστούν.  Το σώμα παύει να είναι ένα στείρο μέρος “αποθήκευσης” της γνώσης και μετατρέπεται στο κύριο εργαλείο μάθησης, εντός και εκτός της σχολικής τάξης.  Συνδυάζοντας, λοιπόν, την πληροφορία με ένα κιναισθητικό ερέθισμα το οποίο εξάπτει το ενδιαφέρον του μαθητή, ο εγκέφαλος διεγείρεται μετατρέποντας τη βραχυπρόθεσμη μνήμη  σε μακροπρόθεσμη παγιώνοντας την εν τέλει ως γνώση.

  Πως όμως η ενσώματη μάθηση εφαρμόζεται στα πλαίσια του μαθήματος; Αναγκαία προϋπόθεση, πριν την έναρξη της εκάστοτε δραστηριότητας, είναι η κατανόηση των βασικών εννοιών του μαθήματος. Οι μαθητές καλούνται να εφεύρουν τρόπους αναπαράστασης του θέματος μέσω κινήσεων, αφηγήσεων, δραματοποίησης  και ενσάρκωσης ρόλων. Το θέατρο και ο χορός αποτελούν τους κύριους τρόπους εφαρμογής της ενσώματης μάθησης. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί δραστηριότητες βασισμένες σε συγκεκριμένα σενάρια διδασκαλίας, όπου η τάξη μεταμορφώνεται σε “παιδότοπο” μέσω ενός διαδραστικού πατώματος. Το μάθημα παίρνει τη μορφή παιχνιδιού, όπου οι μαθητές πρέπει να συνδυάσουν σωστά τα στοιχεία που απεικονίζονται στο διαδραστικό πάτωμα και να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα του εκπαιδευτικού. Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε ένα παράδειγμα για την εκμάθηση των κλασμάτων.

Οι τρόποι διδασκαλίας που αναφέρθηκαν μπορούν να προσαρμοστούν στο μάθημα της Βιολογίας και γενικότερα των Φυσικών Επιστημών. Ήδη στην Ελλάδα πολλά σχολεία έχουν εντάξει την ενσώματη μάθηση στον τρόπο διδασκαλίας, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Learning Science through Theatre. Στόχος του προγράμματος είναι η ανάδειξη της σχέσης της ενσώματης μάθησης με την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και τη δημιουργικότητα μέσω της αναπαράστασης  βιολογικών θεμάτων με την ενσάρκωση ρόλων. Η δραματοποίηση όμως δεν αποτελεί το μοναδικό εργαλείο του εκπαιδευτικού. Καινοτόμες ιδέες όπως το Science Choreography, προτείνουν τη χρήση του σώματος για την απεικόνιση βιολογικών μορίων, όπως το DNA και το κύτταρο. Η εκάστοτε δραστηριότητα εμπλουτίζεται με οπτικοακουστικό υλικό και ερωτήσεις, επιτρέποντας την εμβάθυνση του θέματος. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας (υπολογιστές, προγράμματα προσομοίωσης) είναι θεμιτή για την βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων, όπως φαίνεται και στο παρακάτω βίντεο.

Οι δραστηριότητες που σχεδιάζονται στα πλαίσια του μαθήματος, επιτρέπουν τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών, καλλιεργώντας το αίσθημα της ομαδικότητας και προσφέρουν τη δυνατότητα προσωπικής ενδοσκόπησης. Παράλληλα ενθαρρύνουν τους μαθητές να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Τα στοιχεία αυτά προσδίδουν θετικό πρόσημο, προτείνοντας την αντικατάσταση των παραδοσιακών τρόπων διδασκαλίας με εναλλακτικές προσεγγίσεις, όπως η ενσώματη μάθηση!

Εικόνες 1. 2.