Η διαδικασία της αναπαραγωγής είναι η βιολογική διαδικασία που χάρις αυτήν, προκύπτει κάθε νέος οργανισμός. Η αναπαραγωγή αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη ζωή, καθώς είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της μέσω της δημιουργίας απογόνων. Στο παρόν άρθρο, θα αναφερθούμε αποκλειστικά στην διαδικασία αναπαραγωγής φυτών.

Στη διαδικασία αναπαραγωγής των φυτών λοιπόν, διακρίνουμε δύο τύπους αναπαραγωγής:

Τη μονογονική αναπαραγωγή (Μονογονία είναι τρόπος αναπαραγωγής κατά τον οποίο η δημιουργία νέων οργανισμών δεν είναι αποτέλεσμα γονιμοποίησης, συνένωσης δηλαδή δύο γεννητικών κυττάρων (γαμετών) διαφορετικού φύλου) και την αμφιγονική αναπαραγωγή (Η αναπαραγωγή που γίνεται με ζευγάρωμα των οργανισμών. Το ζευγάρωμα γίνεται ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου: στο αρσενικό και το θηλυκό). Η πατάτα για παράδειγμα, είναι ένα φυτό το οποίο αναπαράγεται και με τους δύο τρόπους.

Ωστόσο τα ανθόφυτα, δηλαδή τα φυτά που έχουν άνθη, αναπαράγονται με αμφιγονία. Το άνθος παράγει τους γαμέτες και συνεπώς αποτελεί το αναπαραγωγικό όργανο του φυτού. Ανάλογα με το είδος των γαμετών που παράγει, ένα άνθος μπορεί να είναι αρσενικό, θηλυκό ή τέλειο.

Το αρσενικό άνθος έχει μόνο στήμονες. Οι στήμονες αποτελούνται από το νήμα και τους ανθήρες. Στους ανθήρες βρίσκονται οι γυρεόκοκκοι, που περιέχουν τους αρσενικούς γαμέτες του φυτού.

Το θηλυκό άνθος έχει μόνο ύπερο. Ο ύπερος αποτελείται από το στίγμα, τον στύλο και την ωοθήκη. Στην ωοθήκη βρίσκονται οι σπερματικές βλάστες, οι οποίες περιέχουν τα ωάρια, τους θηλυκούς γαμέτες του φυτού.

Το τέλειο άνθος έχει και στήμονες και ύπερο. Παράγει δηλαδή και αρσενικούς και θηλυκούς γαμέτες.

Πως όμως πραγματοποιείται η διαδικασία της γονιμοποίησης;

Για την γονιμοποίηση, θα πρέπει να μεταφερθούν οι γυρεόκοκκοι από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται επικονίαση και επιτυγχάνεται κυρίως με τη βοήθεια των εντόμων και του ανέμου.

Όταν φτάσει ο γυρεόκοκκος στο στίγμα του υπέρου (επικονίαση), τότε αναπτύσσεται μία προεκβολή, η οποία φτάνει στην ωοθήκη. Μέσα από την προεκβολή μεταφέρεται ο αρσενικός γαμέτης στη σπερματική βλάστη. Εκεί ενώνεται με το ωάριο, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται το ζυγωτό (γονιμοποίηση), το οποίο θα αναπτυχθεί σε φυτικό έμβρυο. Αμέσως η ωοθήκη αρχίζει να μεταβάλλεται σχηματίζοντας τον καρπό. Στον καρπό περικλείονται ένα ή περισσότερα σπέρματα. Κάθε σπέρμα περικλείει το φυτικό έμβρυο, από το οποίο θα προκύψει το νέο φυτό.

Ολοκληρώνοντας, λόγω των πολλών εννοιών που περιέχει το συγκεκριμένο κεφάλαιο, επισυνάπτεται ο πιο κάτω εννοιολογικός χάρτης, όπου η οργάνωση και εμπέδωση του μαθήματος “Αναπαραγωγή στα φυτά” της ενότητας “Η αναπαραγωγή” της βιολογίας της Α΄Γυμνασίου, γίνεται αρκετά ξεκάθαρη στο μυαλό των μαθητών.