ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ – ΧΡΩΜΟΣΩΜΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ

Γνωστικό αντικείμενο:   Βιολογία  Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ 

Κεφάλαιο 4: Γενετική

Ενότητα 4.4: Γονιδιακές μεταλλάξεις – Χρωμοσωμικές ανωμαλίες

1^η διδακτική ώρα

1^ο στάδιο: Εμπλοκή/Ενεργοποίηση (5 λεπτά)

            Αρχικά πυροδοτούμε το ενδιαφέρον των μαθητών με την παράθεση/ σύγκριση των 2 εικόνων.

https://www.labtestsonline.org.au/learning/media-library/slide-presentations/cells-genes-signalling-part-1/what-happens-when-a-genetic-mutation-occurs

Στόχος είναι να δημιουργούμε συνδετικούς κρίκους ανάμεσα στην πρότερη και την νέα γνωστική εμπειρία των μαθητών μας. Ακολουθεί συζήτηση για εντοπισμών διαφορών μεταξύ των μορίων DNA που απεικονίζονται.

            Έπειτα ενημερώνουμε (3 λεπτά) τους μαθητές για τους διδακτικούς στόχους της ενότητας (έννοια των μεταλλάξεων, τις κατηγορίες των μεταλλάξεων, τα αίτια που τις προκαλούν καθώς και την επίδραση τους στο φαινότυπο των οργανισμών).

2^ο στάδιο:Εξερεύνηση (7 λεπτά)

Με την μέθοδο brainstorming (καταιγισμός ιδεών) θέτουμε καθοδηγούμενα ερωτήματα με στόχο την ανίχνευση προυπάχοντων γνώσεων (π.χ. Τι είναι μετάλλαξη; Που οφείλονται; Ποιο μόριο εμπλέκεται; Σε ποια κύτταρα συμβαίνουν μεταλλάξεις; Πως προκαλούνται οι μεταλλάξεις; Γνωρίζετε ασθένειες οι οποίες οφείλονται σε μεταλλάξεις), με αποτέλεσμα την διόρθωση παρανοήσεων της διαδικασίας.

3^ο στάδιο:Εξήγηση (15λεπτά)

Σε αυτό το στάδιο παρουσιάζεται η νέα γνώση. Οι μαθητές μαθαίνουν:

• Να αναγνωρίζουν τις μεταλλάξεις ως γενετικές αλλαγές.
• Να κατανομάζουν παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν μεταλλάξεις.
•  Να ορίζουν τη γονιδιακή μετάλλαξη, να προσδιορίζουν πότε μπορεί να γίνει και να περιγράφουν τα διαφορετικά είδη των μεταλλάξεων.
• Να διακρίνουν τις χρωμοσωμικές μεταλλάξεις σε αριθμητικές και δομικές και να κατονομάζουν είδη δομικών ανωμαλιών.
• Να περιγράφουν τι ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση του συνδρόμου Down.
• Να εξηγούν το πώς οι γονιδιακές μεταλλάξεις μπορεί να συμμετέχουν σε μηχανισμούς γενετικής ποικιλότητας.
• Να αιτιολογούν γιατί οι γονιδιακές μεταλλάξεις δεν είναι πάντοτε βλαβερές.

4^ο στάδιο: Επεξεργασία (10 λεπτά)

            Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες Ακολουθεί προβολή δυναμικής παρουσίαση Prezi (επανάληψη της νέας γνώσης) από τον καθηγητή για αναλυτικότερη μελέτη και συζήτηση και συμπλήρωση του αντίστοιχου φύλλου εργασίας Ι. Με τη χρήση της Δυναμικής παρουσίαση Prezi οι μαθητές ασκούνται σε έννοιες όπως γενετικής ποικιλότητας, εξάλλειψη της παρανόησης ότι οι μεταλλάξεις είναι πάντοτε βλαβερές, κατηγορίες γονιδιακών μεταλλάξεων, διάκριση των χρωμοσωμικών μεταλλάξεων σε αριθμητικές και δομικές.

5^ο στάδιο: Ενδιάμεση Εκτίμηση – Αξιολόγηση (5λεπτά)

Η 1^η διδακτική ώρα ολοκληρώνεται με συμπλήρωση φύλλου εργασίας με κατάλληλα ερωτήματα για τη διαπίστωση της επίτευξης των στόχων που αρχικά θέσαμε.

2^η διδακτική ώρα

4^ο στάδιο: Επέκταση του σταδίου Επεξεργασίας

Τίτλος: Εργαστηριακής άσκηση- «Κατασκευή μοντέλων καρυότυπων ατόμων με χρωμοσωμικές ανωμαλίες»

Κατά την  εκτέλεση της εργαστηριακής άσκησης οι μαθητές εμπεδώνουν μέρος των γνώσεων  που απέκτησαν την προηγούμενη διδακτική ώρα του σεναρίου με τρόπο βιωματικό και έρχονται σε επαφή με τα χρωμοσώματα  που ως μικροσκοπικές δομές δεν θα μπορούσαν να προσεγγιστούν μέσα από την συμβατική διδασκαλία. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες (1 λεπτό). Στη συνέχεια δίνεται φύλλο εργασίας ΙΙ, ακολουθεί ενημέρωση και ανάγνωση οδηγιών (4 λεπτά). Κάθε ομάδα αναλαμβάνει την κατασκευή του καρυότυπου (20 λεπτά).

5ο στάδιο: Ενδιάμεση Εκτίμηση – Αξιολόγηση

• Οι ομάδες παρουσιάζουν τις κατασκευές (10 λεπτά)
•  Συζήτηση κατασκευών (10 λεπτά)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦIA

Αλεπόρου-Μαρίνου, Β., Αργυροκαστρίτης, Α., Κομητοπούλου Α., Πιαλόγλου, Π. & Σγουρίτσα Β. (2006)  “Βιολογία  θετικής κατεύθυνσης  Γ΄ Λυκείου ”. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Γιργωλάς, Γ., Μπέμπη, Σ., Παπαδόπουλος, Π. & Παπακωνσταντίνου Σ. (2006). “Φυσικές Επιστήμες  – Νέα Προσέγγιση – Αναλυτικά Προγράμματα”. Θεσσαλονίκη: Εκδ. Γιαχούδη. https://atlantas.wikispaces.com

Ματσαγγούρας, Η. (2000). “Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία: Γιατί, Πώς, Πότε και για Ποιους”. Θεσσαλονίκη: Επιστημονικό Συμπόσιο: “Η εφαρμογή της ομαδοκεντρικής διδασκαλίας – Τάσεις και εφαρμογές”. http://arvanta.blogspot.gr

Μαυρικάκη, Ε., Γκούβρα, Μ. & Καμπούρη, Α. (2008). “Βιολογία Γ΄ Γυμνασίου – Τετράδιο Εργασιών”. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Μπαβελής, Α. (2002). “Οι νέες τεχνολογίες στην Εκπαίδευση. Προβλήματα και προοπτικές”. http://www.inarcadia.gr/news/arthra/ekpaid/neestexnol.pdf http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-B106/726/4801,21688/