Το μάθημα “Εκπαιδευτική Τεχνολογία – Πολυμέσα στη Διδασκαλία της Βιολογίας” του μεταπτυχιακού προγράμματος “Διδακτική της Βιολογίας” όπου και συμμετέχω την παρούσα φάση της ζωής μου, αποτέλεσε αφορμή στο να συμβάλω και εγώ με το δικό μου τρόπο στην “κοινότητα” της Βικιπίδεια, δηλώνοντας περήφανα ένας μικρός αρθρογράφος αυτής. Θα μπορούσε άραγε κάποιος, να αισθανθεί κάτι λιγότερο; Δεν νομίζω. Εξάλλου, δεν φαντάζει και δα μικρό, να μπορεί να διαβάζει ένας ολόκληρος κόσμος, πληροφορίες οι οποίες βρίσκονται μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους ΧΑΡΙΣ ΕΣΕΝΑ!

Λίγα λόγια για εμένα λοιπόν, μια παράγραφος για την χρησιμότητα των ΤΠΕ στην διδακτική της βιολογίας, ένας εσωτερικός σύνδεσμος για την χρήση των νέων τεχνολογιών στο τομέα της εκπαίδευσης και μια δική μου συνεισφορά σε προϋπάρχον άρθρο της βικιπαίδειας για την δομή, την οργάνωση και τη λειτουργία του χρωμοσώματος, κατέστησαν αρκετά για να με ανακηρύξουν και επίσημα αρθρογράφο σε αυτή.

Στις πιο κάτω φωτογραφίες, μπορείτε να καμαρώσετε και εσείς, κάποιες ενδείξεις των επιτευγμάτων μου:

Ολοκληρώνοντας, μπορείτε να παρατηρήσετε εκτενέστερα τα όσα έχω επισυνάψει πιο πάνω
στους πιο κάτω συνδέσμους:

Mapavlou/Χρήση των νέων τεχνολογιών στην διδακτική της βιολογίας.

Η  χρήση των νέων τεχνολογιών στο τομέα της εκπαίδευσης.

Η δομή, η οργάνωση και η λειτουργία του χρωμοσώματος.

Η διαδικασία της αναπαραγωγής είναι η βιολογική διαδικασία που χάρις αυτήν, προκύπτει κάθε νέος οργανισμός. Η αναπαραγωγή αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη ζωή, καθώς είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της μέσω της δημιουργίας απογόνων. Στο παρόν άρθρο, θα αναφερθούμε αποκλειστικά στην διαδικασία αναπαραγωγής φυτών.

Στη διαδικασία αναπαραγωγής των φυτών λοιπόν, διακρίνουμε δύο τύπους αναπαραγωγής:

Τη μονογονική αναπαραγωγή (Μονογονία είναι τρόπος αναπαραγωγής κατά τον οποίο η δημιουργία νέων οργανισμών δεν είναι αποτέλεσμα γονιμοποίησης, συνένωσης δηλαδή δύο γεννητικών κυττάρων (γαμετών) διαφορετικού φύλου) και την αμφιγονική αναπαραγωγή (Η αναπαραγωγή που γίνεται με ζευγάρωμα των οργανισμών. Το ζευγάρωμα γίνεται ανάμεσα σε άτομα διαφορετικού φύλου: στο αρσενικό και το θηλυκό). Η πατάτα για παράδειγμα, είναι ένα φυτό το οποίο αναπαράγεται και με τους δύο τρόπους.

Ωστόσο τα ανθόφυτα, δηλαδή τα φυτά που έχουν άνθη, αναπαράγονται με αμφιγονία. Το άνθος παράγει τους γαμέτες και συνεπώς αποτελεί το αναπαραγωγικό όργανο του φυτού. Ανάλογα με το είδος των γαμετών που παράγει, ένα άνθος μπορεί να είναι αρσενικό, θηλυκό ή τέλειο.

Το αρσενικό άνθος έχει μόνο στήμονες. Οι στήμονες αποτελούνται από το νήμα και τους ανθήρες. Στους ανθήρες βρίσκονται οι γυρεόκοκκοι, που περιέχουν τους αρσενικούς γαμέτες του φυτού.

Το θηλυκό άνθος έχει μόνο ύπερο. Ο ύπερος αποτελείται από το στίγμα, τον στύλο και την ωοθήκη. Στην ωοθήκη βρίσκονται οι σπερματικές βλάστες, οι οποίες περιέχουν τα ωάρια, τους θηλυκούς γαμέτες του φυτού.

Το τέλειο άνθος έχει και στήμονες και ύπερο. Παράγει δηλαδή και αρσενικούς και θηλυκούς γαμέτες.

Πως όμως πραγματοποιείται η διαδικασία της γονιμοποίησης;

Για την γονιμοποίηση, θα πρέπει να μεταφερθούν οι γυρεόκοκκοι από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται επικονίαση και επιτυγχάνεται κυρίως με τη βοήθεια των εντόμων και του ανέμου.

Όταν φτάσει ο γυρεόκοκκος στο στίγμα του υπέρου (επικονίαση), τότε αναπτύσσεται μία προεκβολή, η οποία φτάνει στην ωοθήκη. Μέσα από την προεκβολή μεταφέρεται ο αρσενικός γαμέτης στη σπερματική βλάστη. Εκεί ενώνεται με το ωάριο, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται το ζυγωτό (γονιμοποίηση), το οποίο θα αναπτυχθεί σε φυτικό έμβρυο. Αμέσως η ωοθήκη αρχίζει να μεταβάλλεται σχηματίζοντας τον καρπό. Στον καρπό περικλείονται ένα ή περισσότερα σπέρματα. Κάθε σπέρμα περικλείει το φυτικό έμβρυο, από το οποίο θα προκύψει το νέο φυτό.

Ολοκληρώνοντας, λόγω των πολλών εννοιών που περιέχει το συγκεκριμένο κεφάλαιο, επισυνάπτεται ο πιο κάτω εννοιολογικός χάρτης, όπου η οργάνωση και εμπέδωση του μαθήματος “Αναπαραγωγή στα φυτά” της ενότητας “Η αναπαραγωγή” της βιολογίας της Α΄Γυμνασίου, γίνεται αρκετά ξεκάθαρη στο μυαλό των μαθητών.

Σχέδιο Μαθήματος: “Κύτταρο, η μονάδα της ζωής”

Μάθημα: Βιολογία Α ‘Γυμνασίου

Διδακτική ενότητα:  “Η οργάνωση της ζωής”

Διδακτικοί στόχοι:

Οι μαθητές καλούνται να:

1. Κατανοούν ότι, οι οργανισμοί διακρίνονται σε πολυκύτταρους και μονοκύτταρους, ανάλογα με το πλήθος των κυττάρων από τα οποία αποτελούνται,
2. Κατανοήσουν τις έννοιες “ευκαριωτικοί-προκαριωτικοί οργανισμοί”,
3. Διακρίνουν τα βασικά μέρη του κυττάρου,
4. Διακρίνουν το φυτικό από το ζωικό κύτταρο.

Εισαγωγικό ερέθισμα:

Με την έναρξη της διδασκαλίας μου, πραγματοποιώ μια ανατροφοδότηση στους μαθητές μου, με κάποιες προυπάρχουσες  γνώσεις για αυτούς, από το προηγούμενο μάθημα (μονοκύτταροι-πολυκύτταροι οργανισμοί, ευκαρυωτικοί-προκαρυωτικοί).

Εμπέδωση-Επέκταση:

Εν συνεχεία, ζητώ από τα παιδιά να παρατηρήσουν κάποιες εικόνες οι οποίες τοποθετούνται στο πίνακα της τάξης. Οι εικόνες αντικατοπτρίζουν κάποια ζώα και φυτά, μεγάλου και μικρού μεγέθους. Η τελευταία εικόνα  παρουσιάζει το κύτταρο των οργανισμών (Φυτικό-Ζωικό).

Πηγή:  Εικ.1

Πηγή:  Εικ.2

Πηγή: Εικ.3

Πηγή:  Εικ.4

Αφού ολοκληρωθεί η παρατήρηση των εικόνων, ακολουθεί μια συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης με τις εξής ερωτήσεις:

«Τι παρατηρείται παιδιά στις εικόνες; “Τι να αντικατοπτρίζει η τελευταία εικόνα;

Τα ζώα και τα φυτά που βλέπετε διαφέρουν στο σχήμα και το μέγεθος τους. Πόσο μικρός μπορεί να είναι ένας ζωντανός οργανισμός και πιο το κοινό χαρακτηριστικό τους;

Έτσι υπενθυμίζω στους μαθητές ότι η πιο μικρή μονάδα των ζωντανών οργανισμών ονομάζεται “Κύτταρο”. Συνεπώς εξηγώ στα παιδιά ότι, οι εικόνες που είναι ήδη τοποθετημένες στον πίνακα της τάξης, αντιπροσωπεύουν ένα ζωικό και ένα φυτικό κύτταρο.

Η φάση αυτή ολοκληρώνεται, με την αναλυτική επεξήγηση των μερών του κάθε κυττάρου (πυρήνα, κυτταροπλασμα, κυτταρικη μεμβρανη, χλωροπλαστες κλπ).

Ανακεφαλαίωση / Αξιολόγηση

Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο του μαθήματος η αξιολόγηση των μαθητών θα γίνει ως εκ τούτου:

Η εκπαιδευτικός της τάξης έχει ήδη δημιουργήσει ένα HD Quiz με θέμα τα βασικά μέρη του κυττάρου και την κάθε λειτουργία καθενός από αυτού. Στην ολομέλεια της τάξης, στο διαδραστικό πίνακα, εμφανίζεται το προηγούμενο Quiz.

Σκοπός του συγκεκριμένου παιχνιδιού είναι να αντιληφθούμε ποιες έννοιες έχουν γίνει κατανοητές στα παιδιά και αν είναι σε θέση να διακρίνουν τα βασικά μέρη του κυττάρου καθώς και τις βασικές διαφορές μεταξύ φυτικού και ζωικού κυττάρου.

Ωστόσο, μετά από δική μου παρότρυνση, οι μαθητές συμμετέχουν στην παραπάνω διαδικασία εναλλάξ με σκοπό να επιλέξουν  τη σωστή απάντηση στο τεστ. Σε περίπτωση λάθους κάποιου παιδιού, δίνεται η σωστή απάντηση από κάποιο άλλο παιδί, μέσω παρότρυνσης του εκπαιδευτικού.

Η πιο πάνω διαδικασία, θεωρώ ότι είναι ένας αρκετά εποικοδομητικός τρόπος μάθησης για τα παιδιά, αφού προσελκύει πρωτίστως το ενδιαφέρον τους, σε ένα πιο απαιτητικό μάθημα όπως η βιολογία, με σκοπό να τα κρατάει σε εγρήγορση, καταιγίζοντας τα με γνώσεις αρκετά κερδοφόρες, τόσο για την ίδια τους την ζωή όσο και του περιβάλλοντος που ζούμε  .

Κατανοώντας καλύτερα το μικρόκοσμό μας.