Έχουμε ακούσει για χαρτογράφηση γονιδιώματος, για χαρτογράφηση εγκεφάλου, για χαρτογράφηση ηλεκτρικού πεδίου ακόμα και για χαρτογράφηση της Γης! Όλα τα σύνθετα συστήματα απαιτούν την παραστατική κωδικοποιημένη περιγραφή και οπτικοποίησή τους με απώτερο σκοπό τη βαθύτερη κατανόησή τους.

Στον τομέα της εκπαίδευσης η χαρτογράφηση των εννοιών είναι ευρέως διαδεδομένη.    Οι εννοιολογικοί χάρτες αποτελούν ένα σύγχρονο εργαλείο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει κάθε εκπαιδευτικός με στόχο την αποσαφήνιση εννοιών και την ανάδειξη των πιθανών σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ τους. Η διαγραμματική απεικόνιση των όρων και η σύνδεσή τους με αμφίδρομες ή μονόδρομες σχέσεις απλοποιεί την παρουσίαση σύνθετων διαδικασιών και συμβάλλει στην έκφραση των ιδεών των μαθητών.

Οι εννοιολογικοί χάρτες μπορούν να εφαρμοστούν με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις ανάγκες και τους στόχους του μαθήματος. Η χρήση τους σε αυτούσια μορφή αποσκοπεί στην ανακεφαλαίωση και αξιολόγηση των ήδη υπαρχόντων γνώσεων των μαθητών και ανάδειξη εσφαλμένων αντιλήψεων. Επιπλέον οι μαθητές μπορούν να συμπληρώσουν οι ίδιοι το χάρτη και να επεκτείνουν τις έννοιες, με στόχο τη διερεύνηση της γνώσης. Ο ρόλος του μαθητή μπορεί να γίνει πιο ενεργός με την κατασκευή η διόρθωση ενός χάρτη, σχετικό με την ύλη του μαθήματος.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί οι εννοιολογικοί χάρτες είναι τα κατάλληλα εργαλεία για την παραστατική παρουσία σύνθετων φαινομένων, όπως των βιολογικών διεργασιών. Ένας χάρτης μπορεί να να αναδείξει τους διακριτούς ρόλους, την αλληλουχία των γεγονότων, τα αίτια και τις συνέπειες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ως παράδειγμα εφαρμογής των εννοιολογικών χαρτών χρησιμοποιείται η πρόσληψη και πέψη της τροφής σε Ασπόνδυλα και Σπονδυλόζωα. Αποτελεί την ενότητα 2.3 του βιβλίου Βιολογίας της Α’ Γυμνασίου.

Η δημιουργία του χάρτη πραγματοποιήθηκε μέσω της εφαρμογής Cmap Tools. Πρόκειται για μία πλατφόρμα που διευκολύνει τον εκπαιδευτικό στην οργάνωση και παρουσίαση της ύλης, ιδιαίτερα εύχρηστο και αποτελεσματικό. Η αξία αυτού του εργαλείου έχει αναφερθεί σε σημαντικές εργασίες που υπογραμμίζουν τη σημαντικότητα των εννοιολογικών χαρτών στη διδασκαλία της Βιολογίας. Για οδηγίες για την κατασκευή του μπορείτε να ανατρέξετε σε αυτό το αρχείο

πηγή

Ο κώδικας για τον χάρτη είναι ο εξής