Εργασία Moodle

Στα πλαίσια του μαθήματος “Εκπαιδευτική Τεχνολογία – Πολυμέσα στη Διδασκαλία της Βιολογίας” του μεταπτυχιακού προγράμματος του ΕΚΠΑ “Διδακτική της Βιολογίας”, έπρεπε να εξασκηθώ στη χρήση του Moodle, ενός εργαλείου ασύγχρονης και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Μετά από έλεγχο όλης της ύλης της Βιολογίας Γυμνασίου και Λυκείου, αποφάσισα να καταπιαστώ με τη Βιολογία της Α’ Γυμνασίου κα συγκεκριμένα με κάποιες ενότητες από το κεφάλαιο 1 – Η οργάνωση της ζωής.

1.2 Κύτταρο – η μονάδα της ζωής

Ο βασικός μου σκοπός ήταν αρχικά να κάνω ξεκάθαρους τους στόχους για τους μαθητές (προσδοκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα) και να μπορέσω να εφαρμόσω το μοντέλο 5Ε

Θεωρώ πολύ σημαντικό και τα παιδιά να γνωρίζουν τους στόχους για το μάθημα έτσι ώστε να μην είναι ένα μάθημα αόριστο, απλώς για να “βγάλουμε μια ύλη” αλλά ουσιαστικό και συγκεκριμένο. Επίσης ήθελα σε κάθε ενότητα να εκπληρώσω έναν συγκεκριμένο στόχο.

Α) Το ζωικό κύτταρο

Για την ενότητα που αφορά το ζωικό κύτταρο, στόχος ήταν να μάθουν τα παιδιά τα βασικά μέρη ενός ζωικού κυττάρου και να μπορούν να τα αναγνωρίζουν σε μία εικόνα.

Για το στάδιο της ενεργοποίησης, έβαλα την εικόνα ενός ανθρώπινου οργανισμού με μια απλή ερώτηση “τι έχει μέσα του ο άνθρωπος;”. Αυτό που περίμενα από τα παιδιά είναι να μου αναφέρουν γνώσεις από το δημοτικό όπως όργανα ή ιστούς και επιπλέον τους εισάγω την έννοια του κυττάρου.

Στη συνέχεια για την εξερεύνηση, χρησιμοποιώ μια εικόνα από το βιβλίο για το σπίτι μας και προσπαθώ να κάνω τα παιδιά να συσχετίσουν τη λειτουργικότητα ενός σπιτιού με τη λειτουργικότητα ενός κυττάρου, για να αρχίσουν να κατανοούν τα οργανίδια.

Ύστερα εξηγώ τα μέρη του ζωικού κυττάρου, χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις και βίντεο (επεξήγηση) και τους βάζω μια άσκηση για να αντιστοιχίσουν τα μέρη του σπιτιού με τα μέρη του κυττάρου (επεξεργασία).

Τέλος, για την αξιολόγηση, επειδή στο βιβλίο υπάρχει ήδη μια άσκηση με συμπλήρωση των οργανιδίων πάνω στην εικόνα, προτίμησα να επιλέξω ένα παιχνίδι που περιλαμβάνει όλα τα οργανίδια του ζωικού κυττάρου και πρέπει ο μαθητής να τα τοποθετήσει με τη σωστή σειρά.

Το σημαντικό σε αυτό το παιχνίδι είναι η ανατροφοδότηση που έχει. Εάν το παιδί τοποθετήσει κάτι λάθος, του εξηγεί τι ακριβώς πρέπει να κάνει.

Β) Το φυτικό κύτταρο

Όπως ακριβώς δούλεψα το ζωικό κύτταρο, προσπάθησα να συνεχίσω και στο φυτικό. Στόχοι αυτής της ενότητας ήταν να κατανοήσει ο μαθητής τα μέρη του φυτικού κυττάρου και να μπορεί να επισημαίνει τις διαφορές μεταξύ ζωικού-φυτικού κυττάρου.

Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις από παλαιότερα έτη για τη σημασία των φυτών καθώς και ότι είπαμε για τα μέρη του ζωικού κυττάρου, συνέχισα την ενίσχυση του μαθήματος με μίνι παιχνίδια και προσομοιώσεις ώστε να μπορέσει ο μαθητής να εισέλθει και στο κόσμο του φυτικού κυττάρου.

Εστίασα στα οργανίδια του φυτικού κυττάρου όπου δεν έχει το ζωικό (κυτταρικό τοίχωμα, χλωροπλάστες, χυμοτόπια) και στη λειτουργία τους εντός του κυττάρου.

Στη συνέχεια χρησιμοποίησα ξανά το παιχνίδι με τα μέρη του κυττάρου όπως κάναμε και στο ζωικό και επειδή εντός του παιχνιδιού, για να μπορέσει ο μαθητής να τοποθετήσει τα μέρη του φυτικού κυττάρου έπρεπε να ξανασχηματίσει το ζωικό, τον αναγκάζω να κάνει και επανάληψη σε όσα είπαμε προηγουμένως.

Στο τέλος έχω ένα κουίζ με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής ως μορφή αξιολόγησης.

1.3 Η οργάνωση των πολυκύτταρων οργανισμών

Αυτήν την υποενότητα του βιβλίου αποφάσισα να τη χωρίσω σε δύο μέρη. Το πρώτο αφορά την οργάνωση των οργανισμών και το δεύτερο την ποικιλομορφία.

Α) Οργάνωση

Στόχος του πρώτου μέρους είναι να ξεκαθαρίσει ο μαθητής τι είναι ιστός, τι είναι όργανο και τι σύστημα οργάνων.

Παραθέτω τους ορισμούς, βάση του βιβλίου και τους συνδέω και με τις προηγούμενες γνώσεις που μάθαμε για τα κύτταρα. Για να μπορέσει ο μαθητής να ξεχωρίσει και να τα τοποθετήσει στο μυαλό του σαν επίπεδα, του δημιούργησα μια σκάλα, για να το οπτικοποιήσω και να το θυμάται πιο εύκολα.

Ενισχύω το μάθημα με προσομοιώσεις, προσθέτω και επιπλέον γνώσεις βάσει του βιβλίου και στο τέλος για την αξιολόγηση έχω δημιουργήσει ένα κουίζ με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής.

Β) Ποικιλομορφία και ταξινόμηση οργανισμών

Ένας προσωπικός στόχος που έχω ως μέλουσα εκπαιδευτικός είναι να δώσω στα νέα παιδιά να καταλάβουν πως η βιολογία είναι μια επιστήμη με πάρα πολλούς τομείς και πως είναι η επιστήμη της ζωής η οποία μας αφορά άμεσα.

Στόχος της ενότητας αυτής είναι να κατανοήσει ο μαθητής τι είναι η ποικιλομορφία και ποια η σημασία της.

Χρησιμοποιώ την εικόνα του βιβλίου που αφορά στην ταξινόμηση για να ξεφύγει ο μαθητής από την κοινή άποψη που υπάρχει στις μικρές ηλικίες πως οργανισμοί είναι μόνο τα ζώα και τα φυτά. Έτσι βλέπει και αντιλαμβάνεται πως η ζωή είναι κάτι πολύ παραπάνω, ζωή υπάρχει και στα βακτήρια που δεν είναι ορατά με γυμνό μάτι αλλά και στα βρύα που βρίσκονται ακίνητα.

Στη συνέχεια έχω προσθέσει ένα βίντεο από το nat geo wild που αφορά ένα ψάρι που πιστεύαν για χρόνια οι επιστήμονες πως έχει εξαφανιστεί και όμως υπάρχει ακόμα στον πλανήτη. Ο μαθητής μπαίνει αμυδρά στον κόσμο της βιολογίας θαλάσης, αντιλαμβάνεται πως η ζωή ενός βιολόγου μπορεί να είναι και κάτι παραπάνω από το μάθημα και ένα εργαστήριο και πως η μελέτη των οργανισμών αυτού του πλανήτη είναι εξίσου σημαντική με ένα οποιοδήποτε άλλο επιστημονικό ζήτημα των ημερών.

Επίσης έχω προσθέσει ένα παιχνίδι που ουσιαστικά αφορά την βιοποικιλότητα και μέσω του οποίου ο μαθητής παράγει μια “κοινότητα” ζώων και αντιλαμβάνεται εναλλάσοντας τις κοινότητες πως σε μια απλή εικόνα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι οργανισμοί από ότι πίστευε και πως όλοι έχουν τη σημασία τους.

Για να ενισχύσω την σημασία της ποικιλομορφίας των οργανισμών στον πλανήτη μας, χρησιμοποιώ το γνωστό σε όλους μας intro από τον βασιλιά των λιονταριών, στην εκτέλεση όπου είχαν φτιάξει το animation πιο κοντά στην πραγματικότητα, οπότε ο μαθητής συνειδητοποιεί πως ήδη γνωρίζει πάρα πολλούς οργανισμούς στον πλανήτη που ζει.

Στο τέλος, χρησιμοποιώ όλες τις ερωτήσεις που έχουν όλες οι ενότητες που έφτιαξα για να καταλήξω σε ένα επαναληπτικό κουίζ.

Τελική σημείωση: Γνωρίζω πως στην τελευταία ενότητα πρόσθεσα και πράγματα εκτός ύλης. Όμως για μένα, η δουλειά μας δεν πρέπει να είναι “έμαθα το βιβλίο – έκανα ένα σχέδιο μαθήματος – αξιολόγησα τους μαθητές”, αυτό το κάνουν πολλοί καθηγητές. Καλό είναι να δείξουμε στους μαθητές πόσα παραπάνω πράγματα μπορούν να κάνουν μέσω της βιολογίας. Επίσης θεωρώ πως έχει σημασία να δείχνουμε το πάθος μας για την επιστήμη και είμαι σίγουρη πως οι μαθητές θα το δουν αυτό και αν δεν θέλουν να ασχοληθούν με την βιολογία, τότε τουλάχιστον θα ψάξουν έναν τομέα όπου θα βρουν και αυτοί το ίδιο πάθος.