Σχέδιο Μαθήματος : “Η εξέλιξη του Ανθρώπου”
Μάθημα : Βιολογία Γ ‘Γυμνασίου
Ενότητα : Εξέλιξη (Κεφάλαιο 7.2)
Διδακτικοί Σκοποί:
- Κατανόηση των αλλαγών στο περιβάλλον που επηρέασαν τους Ανθρωποειδείς Πιθήκους.
- Δημιουργία αντίληψης της χρήσης φωτιάς και εργαλείων, ως εξελικτικός παράγοντας.
- Παρατήρηση και εξοικείωση με τα διάφορα είδη του γένους Australopithecus και του γένους Homo, χρονολογική εμφάνιση/εξαφάνιση αυτών.
- Πως τελικά επιβίωσε και εξαπλώθηκε μόνο το είδος Homo sapiens sapiens.
Διδακτικές Μέθοδοι:
Όπως όλοι έχουμε ακούσει μια εικόνα ισούται με χιλιάδες λέξεις, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η εκπαιδευτική διαδικασία, στο παρόν μάθημα θα χρησιμοποιήσουμε το πρόσθετο Gallery Bank. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιτρέπει τη δημιουργία φωτογραφιών και παράλληλα με την προβολή της φωτογραφίας κειμένου. Συνεπώς, ο στοχοθετημένος σχολιασμός θα καθοδηγήσει τους μαθητές να παρατηρήσουν τα απαραίτητα στοιχεία των εικόνων και να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες που θέλουμε να αποδώσουμε. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η προφορική επεξήγηση που θα δίνει ο εκπαιδευτικός θα συμβάλει στην βέλτιστα αντιληπτή απόδοση της πληροφορίας.
Προφορική εισαγωγή:
Ερωτήσεις παρακίνησης προς του μαθητές:
-Παιδιά έχετε σκεφτεί ποτέ πόσο αρχαίος είναι ο άνθρωπος και από πού προήλθε;
-Σε ποιο μέρος του πλανήτη να εμφανίστηκαν οι πρώτοι άνθρωποι; Αυτό το μέρος θα ήταν ίδιο τότε με τώρα;
-Αναρωτηθήκατε πώς μπορεί να μοιάζανε οι προγονοί μας; Ποία θα ήταν τα ευρήματα που θα μας βοηθούσαν να τους απεικονίσουμε;
Ακολουθεί σύντομη συζήτηση στην τάξη ανάλογα με τις απόψεις που θα ακουστούν. Τα νοήματα που θα πρέπει να αποδοθούν είναι:
- Η κοινή προέλευση με τον Χιμπατζή ( θεωρία του Δαρβίνου, Η καταγωγή των ειδών), παρατήρηση διαφορών μας με αυτόν (δίποδη βάδιση, μέγεθος σώματος και εγκεφάλου, διαφορά χρήσης και κατασκευής εργαλείων, κοινωνική οργάνωση).
- Τοποθέτηση του Ανθρώπου στον εξελικτικό χρόνο, πριν 200.000 χρόνια εμφάνιση των πρώτων Homo sapiens και πριν 4.000.000 των πρώτων Αυστραλοπίθηκων.
- Χωρική τοποθέτηση εξελικτικής γραμμής στην Αφρική ,που τότε καλυπτόταν από ζούγκλα.
- Η χρήση απολιθωμάτων και σκελετικών στοιχείων, αναλύσεων DNA για την απόδοση των προγονικών μορφών. ( έμφαση στον κρανίο, καρνιακή χωρητικότητα και δόντια)
Προβολή και σχολιασμός Φωτογραφιών:
Εξέλιξη του Ανθρώπου
1
Μορφολογική εξέλιξη, παρατηρήστε τις διαφορές στο μέγεθος του σώματος, εστιάστε στο κεφάλι και της στάσης ( κλίση λεκάνης και ωμοπλάτης) . Στην φωτογραφία φαίνονται και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας.
2
Γένος Australopithecus , ζoύσε στην Αφρική πριν από 4.000.000 χρόνια, ένα είδος αυτών πριν περίπου 2,5 θα δώσει τους πρώτους Homo.
3
Υπήρχαν διάφοροι αντιπρόσωποι του Γένους. Δείτε τα απολιθώματα που βρήκαν οι ερευνητές, παρατηρήστε διαφορές μεταξύ αυτών, όπως, το κοντό μέτωπο και τα μεγάλα δόντια.
4
Τότε η Αφρική καλυπτόταν από ζούγκλα.
5
Άρα ,οι πρώτοι Αυστραλοπίθηκοι σκαρφαλώνει ακόμα σε δέντρα για εύρεση τροφής και προστασία. τρέφοντας με σπόρους, καρπούς και φρούτα με σκληρά περιβλήματα, είχαν μεγάλα οπίσθια δόντια και σχετικά μικρό εγκέφαλο.
6
Κάπως έτσι θα ήταν μια ομάδα στο φυσικό της περιβάλλον. Ημιδεντρόβια διαβίωση , και περπατούν και σκαρφαλώνουν. Επίσης συντονίζουν ομάδα και μερική οργάνωση αυτής.
7
Αλλαγή περιβάλλοντος από ζούγκλα σε δάσος, σταδιακά. Οι Αυστραλοπίθηκοι προσαρμόζονται ή εξαφανίζονται.
8
Από δάσος έχουμε σταδιακοί αλλαγή σε λιβάδι. Έτσι σε αυτό το περιβάλλον για να επιβιώσεις δεν χρειάζεται πια να σκαρφαλώνεις αλλά να τρέχεις. Έτσι περίπου 2.000.000 χρόνια πριν εμφανίστηκαν οι πρώτοι αντιπρόσωποι του είδους Homo.
9
Κάπου τότε εμφανίστηκε ο Homo habilis , ο πρώτος κατασκευαστής εργαλείων.
10
Εδώ φαίνεται το φυσικό του περιβάλλον και ο τρόπος ζωής του. Με τα εργαλεία αυτά κυνηγά και τρώει πιο θρεπτική τροφή (αυτό βοήθησε στην εξέλιξη).
11
Δείτε το κρανίο του, έχει μεγαλύτερο εγκέφαλο και πιο κοφτερά δόντια για να σχίζει το κρέας.
12
Πριν περίπου 1.800.000 χρόνια εμφανίστηκε ο Homo erectus, το είδος που ανακάλυψε την φωτιά, έφτιαξε πιο περίπλοκα εργαλεία και όπως φαίνεται και στην φωτογραφία έχει οργανωμένη κοινωνική οργάνωση.
13
Παρατηρήστε τα μεγέθη των εγκεφάλων των ειδών που είδαμε μέχρι τώρα. Ο H.erectus ήταν αρκετά εξελιγμένο είδος και ίσως το πρώτο που εμφάνισε διάλεκτο.
14
Έτσι σε σχετικά σύντομο εξελικτικό χρόνο εμφανίστηκε ο Homo sapiens.
15
O Homo sapiens είχε το υψηλότερο επίπεδο ευφυίας, ανέπτυξε γλώσσα και έντονη κοινωνική οργάνωση και έτσι από την Αφρική εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Έφτασε στην Ευρώπη πριν 40.000 χρόνια.
16
Στην Ευρώπη κατοικούσε ο Homo neanderthalensis, ο οποίος ήταν σωματώδης και προσαρμοσμένος στην διαβίωση σε Παγετώδης συνθήκες. Ο H.neanderthalensis εμφανίστηκες πριν 250.000 χρόνια και εξαφανίστηκε σχεδόν αμέσως μετά την εποίκιση της Ευρώπης από τον H. sapiens.
17
O Η.sapiens και ο H. neaderthalensis, είχαν πολλά κοινά, τόσο εξωτερικά , όσο και πολιτιστικά, δηλαδή έθαβαν του νεκρούς τους και είχαν ανεπτυγμένη διάλεκτο.
18
Σκεφτείτε πόσο έχει αλλάξει το ανθρώπινο είδος μέσα στον εξελικτικό χρόνο και πως η εξέλιξη είναι μια διαρκής διαδικασία, άρα συμβαίνει και τώρα. Πώς λέτε να είναι οι άνθρωποι του μέλλοντος ;;;
Σημείωση* : Στις φωτογραφίες θα προβληθούν τα είδη των προγονικών μορφών που αναφέρονται στο σχολικό βιβλίο και όχι όλοι οι ενδιάμεσοι πρόγονοι της εξελικτικής γραμμής.
Πηγές φωτογραφιών:
1 , 2, 3, 4,5, 6 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 , 15, 17, 18
Συζήτηση των αποριών που μπορεί να γεννήθηκαν στους μαθητές.
Δείτε ακόμα:
- http://efossils.org/species/australopithecus-afarensis , εδώ μπορείτε να αναζητήσετε και την ιστορία όλων των ευρημάτων της Φυσικής Ανθρωπολογίας.
Μου έκανες μια ωραία, τσακ-μπαμ επανάληψη στην Ανθρωπολογία!
Έτσι για μην ξεχνίομαστε!
Οπότε, η πρώτη σου μαθήτρια το βρήκε καλό υλικό!!!
Πολύ καλή ιδέα, εξαιρετική η χρήση.